Question:
Hans, hoe bepaal je nou eigenlijk wat ‘problematisch’ gebruik is?
Answer:
Dat is dus echt een lastige vraag waar -in mijn ogen- onvoldoende over wordt gesproken. Al gauw is -als er soms problemen ontstaan door middelengebruik- ineens alle middelengebruik “problematisch”… in ieder geval in de ogen van de omgeving en van de behandelaars -of vermeende behandelaars-. Aan de andere kant is soms juist het probleem dat overmatig gebruik wèl gewenst gebruik is op het moment dat je gebruikt. Sterker nog, het voelt sowieso belangrijk en positief soms zelfs als een “oplossing” om met situaties om te gaan.
How can ‘Solution use’ be “Problematic”? (dansen als voorbeeld)
Er is geen éénduidig antwoord op te geven. Laten we helder zijn: ook al baal je achteraf enorm van de dingen die je gebruikt hebt, op het moment dat je ze gebruikt dan doe je dat omdat het op dat moment een “goed idee” lijkt. Dat bedoel ik niet cynisch of flauw. Dat is iets om serieus naar te kijken want dáár zit juist het probleem.
En gelukkig is het wel duidelijk geworden dat de confronterende therapievormen uit de 80-er en vroege 90-er jaren eigenlijk niet werkzaam blijken. Het is inmiddels best goed onderzocht en het heeft gewoon maar héél weinig zin om te proberen om “de weerstand te willen doorbreken” of “iemand zich ‘genoeg’ te laten schamen over ’t gebruik”.
In het mooiste geval krijg je een aangepaste reactie om te voorkomen dat er gedoe ontstaat. Maar als mensen niet van binnenuit gaan willen veranderen dan kan je niet om leren gaan met verslaving. Het is een chronische ziekte en je moet het ook behandelen als andere chronische ziekten. Als je kijkt naar de behandeling van een andere chronische ziekte als astma dan snap je gelijk dat beschamen niet werkt. En begrijp me goed hè, het is in de 70-er jaren geprobeerd maar het heeft geen enkele zin om tegen een astmapatiënt te zeggen “dat ie zich méér moet schamen voor het gepiep van z’n longen” en “dat het feit dat ie niet hard kan lopen ei-gen-lijk een vorm van ziektewinst is”… werkt niet tegen astma.
Wat is verslaving ook alweer?
Verslaving is niet dat mensen “te veel van hun middel genieten”. Verslaving is, dat zo’n middel in het brein van iemand met een verslaving het gevoel wordt uitgelokt dat het even héél belangrijk voelt. Dat je dus… even echt dat middel wil! (op dat moment).
Het gaat niet over genieten. Als je mensen met een verslaving vraagt, zeker de mensen die ‘wat verder onderweg’ zijn dan hoor je vrijwel altijd: “vroeger was het leuk, maar ik begin er steeds minder van te genieten”. Of zelfs: “Ooit was het fijn maar inmiddels geniet ik er helemaal niet meer van, word ik zelfs bijna misselijk van de gedachte dat ik wéééér ga gebruiken en wéét ik wel dat het maar even leuk is, en niet eens zo erg leuk meer… en dat het daarna echt niet, niet leuk wordt. Maar toch verlang ik naar wat het ooit geweest is terwijl ik weet dat dat nooit meer gaat komen. Het voelt gewoon dat het belangrijk is dat ik het ga doen!”
Helemaal logisch(!) als je begrijpt wat er gebeurt.
Verliefdheid
Als je even meegaat in de gedachte dat het middel in het brein een reactie van het ‘verliefdheids-systeem’ in je brein uitlokt, dan snap je dat beter. Als je verliefd bent dan zie je dingen die er niet zijn: de goeie eigenschappen van je partner die je na een jaar of drie echt niet meer zo duidelijk ziet. En de slechte eigenschappen van je partner zie je totaal niet, zelfs niet als je vriendenkring zegt dat je deze echt niet moet doen! …want je bent verliefd!
“Jahaa” zeg je dan “ik snap dat je dat zo ziet… maar het voelt echt goed om …” en je vrienden zichten en kijken weg omdat ze niet willen zen dat je weer de herhaling in gaat met een goed gevoel.
Ooit meegemaakt met een vriend of vriendin dat je probeerde om met duidelijke argumenten uit te leggen waarom het niet zo verstandig was om met deze verliefdheid door te gaan? Ook gemerkt dat je heel weinig poot aan de grond krijgt als je gaat overtuigen, toch?
Nou, dat is precies waarom ook een te cognitieve aanpak ongeveer net zo nuttig gaat zijn bij de behandeling van verslaving.
De les in het leven
Laten we duidelijk zijn: voor veel mensen met een afhankelijkheid aan een middel was dat middel in het begin vaak best een levensles. De vrijheid die je voelde aan het begin van het gebruik was oprecht, nadat je dat strenge stemmetje in je hoofd hebt uitgezet met drank, het zelfvertrouwen dat je voelde met een lijn in je neus, de rust die je voelde toen je eindelijk weer eens geslapen had met de slaapmedicatie die je van een vriendin gekregen had, die openheid waarmee je kon genieten nadat je eerste XTC in je leven was ‘ingeslagen’… en zo voort. Dat was ècht een heilzame ervaring.
Dat was niet ‘nep’, ook al was het louter chemisch. Het deed goed en was een deurtje naar mogelijke ervaringen in de toekomst. Ja inderdaad, het is een beetje jammer dat je niet bent gaan kijken hoe je dat gevoel ook op andere manieren had kunnen bereiken en dat je eigenlijk de originele deur naar die ervaring voor jezelf hebt dicht gegooid door te vaak die draaideur hebt gebruikt.
Maar het originele gevoel was goed en positief… Dat het achteraf gezien een beroerde kant op is gegaan, dat betekent niet dat “het allemaal slecht is”.
“in het begin, man, dat was echt een verademing in mijn leven!”
De LES leren (dansen als voorbeeld)
Juist leren dat het inderdaad OK is geweest in het begin om te ontdekken wat er mogelijk zou kunnen zijn in jouw leven. En dan gaan oefenen om het zèlf te kunnen. Er is niks mis met dansen. Er is ook niks mis met misschien een paar keer dansen nadat je jezelf een beetje de moed in had gedronken om lekker vrij te kunnen dansen.
Maar als die moed omslaat naar moet
Maar als die moed omslaat naar ‘moeten drinken’ om te kunnen dansen. Dan is de dans niet meer van jou maar van de alcohol.
Niets mis met die vrijheid om te dansen, maar hoe zorg je dat die moed op de dansvloer jouw eigen moed is?
Eigenlijk vereist dat altijd oefening. Angst wordt minder door ‘m in de ogen te kijken. De schaamte dat jij niet altijd in een prachtige dans op de dansvloer schittert maar dat je daar gewoon lekker doet wat voor jou lekker voelt, die schaamte is een sociale angst. Als je dat oordelende stemmetje in je hoofd ‘uit’ drinkt, dan dans je heerlijk.
Maar als je door oefening leert dat dat stemmetje in je hoofd óók van jou is, dan doe je gewoon lekker wat bij je past!
En dat kost -helaas- méér dan alleen maar bedenken “dat je jezelf niet zou moeten hoeven schamen”… dat vereist oefenen!
Dat vereist wèl dansen en je dan wèl een beetje schamen, maar die eigen schaamte zelf de baas worden en laten verdampen. De volgende keer zal de schaamte iets minder zijn. En de keer daarna wéér iets minder.
Hoe lang duurt dat dan?
En dan krijg ik vaak de vraag hoe lang je moet oefenen om van die schaamte af te zijn… en dat is de verkeerde vraag. De vraag is niet hoe lang je moet oefenen maar de vraag is hoe vaak je moet oefenen. Want het gaat om de herhaling en het is de herhaling die tijd kost. Ik kan jaren wachten en er verdampt geen enkele schaamte. En ik kan een paar weken goed oefenen en de schaamte is weg.
Dat dansen is alleen maar een voorbeeld
Als jij jouw reptielenbrein zou kunnen reguleren…
Misschien hou jij helemaal niet van dansen. Dat dansen was alleen maar een voorbeeld! Het gaat erom dat je dingen hebt aangeleerd onder invloed en dat je die lijkt kwijt te zijn als je nuchter bent. Misschien gaat het bij jou wel om het vermogen om je over te geven en lekker van seks te genieten. Misschien gaat het wel over de moed om even echt te zeggen wat jij nou eigenlijk wil! Of over de moed om eindelijk eens “nee” te zeggen. Misschien gaat het over het vermogen om tot rust te komen of juist om tot actie over te gaan. Misschien is het je manier om in te slapen of om je even in je eigen ‘bubble’ terug te trekken…
Wat ben jij bang te zullen missen als mensen zeggen dat je beter kan minderen of stoppen?
Een beetje coaching
En vooral: hoe kan ik je helpen zodat jij gaat oefenen om daar zelf weer beter in te worden?
En daar kan je soms best wat coaching bij gebruiken. Iemand die je bij de les houdt. Iemand die je aanmoedigt om toch nog weer een keer naar de disco te gaan als je te vroeg midden op de dansvloer bent gaan staan waar iedereen naar je kijkt… omdat je daar vroeger ook stond.
Een coach die begrijpt dat het soms hartstikke lastig is om precies datgene te moeten gaan oefenen wat je vroeger “zo maar” deed!
Maar stel je eens voor dat je die vrijheid weer terugkrijgt in je leven, die moed, die rust. Omdat je samen werkt met iemand die begrijpt hoe frustrerend het is maar die je wel helpt om aan de slag te blijven. Die je stimuleert om de goede kant op te kijken. Niet naar voren, naar wat je allemaal “nog steeds niet kan” terwijl je het vroeger deed met chemische hulpmiddelen. Maar iemand die samen met jou terugkijkt naar de stappen die ondertussen al wel gedaan hebt… en dat je daar trots op mag zijn.
Want dàt is wat oefenen is!
Een stap doen en dan genieten van die stap en niet alleen maar jezelf op je kop geven omdat je “er nog stééds niet bent”. We leren niet van onszelf op onze kop geven. We leren van een goed gevoel… als dat goeie gevoel van onszelf is.
Wat mij betreft, ik help je graag. Neem hier even contact op of whatsapp me voor een afspraak (als ik mensen spreek, dan kan ik niet altijd de telefoon opnemen).
Hans West
Integrative Addiction Management (individuele, en partner coaching) sinds 1996. Als je geen zin hebt om in de boeken terecht te komen als “verslaafde”, als je wilt dat ik langs kom bij jou i.p.v. je te moeten aanmelden bij instanties… Als je jouw leven zelf in de hand wilt gaan nemen.
(aanvullende theorieën te vinden op West-coaching.nl*)
Mijn vraag aan jou:
Als jij iets hebt gehad aan dit artikel, of jij weet iemand die hier iets aan zou kunnen hebben: gebruik dan de social media sharing-buttons hier beneden om het onder de aandacht van mensen te brengen die er óók iets aan zouden kunnen hebben.
En als jij zelf denkt: “hmmm…” neem gerust even contact op*, je zit nergens aan vast
Als je hierover meer wilt weten of als je het hier wat uitgebreidere over wilt hebben met me, laat het me even weten:
…als je eens (eventueel anoniem) wilt praten
bij een kopje thee of koffie?..
dat kan!*
Zelf aan de slag?: Praat eens met Hans .. *klik hier*
Of -als gezegd- drink eerst eens samen met Hans een kopje koffie* om je te informeren?
• Gratis en zonder verplichtingen •
zelfs geen emailadres als je niet wilt 🙂
Last van verslaving? PraatmetHans .nl
Integrative Addiction Coaching: PraatmetHans.nl 